Zespół cieśni nadgarstka to jedno z najczęstszych schorzeń układu nerwowo-mięśniowego, które dotyka głównie osoby pracujące przy komputerze, wykonujące prace manualne lub powtarzalne ruchy nadgarstka. Dolegliwość ta może znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie i obniżać komfort życia. Właściwe i wczesne leczenie zespołu cieśni nadgarstka jest kluczowe dla zapobiegania trwałym uszkodzeniom nerwu pośrodkowego.
Czym jest zespół cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka (z ang. Carpal Tunnel Syndrome – CTS) to neuropatia uciskowa nerwu pośrodkowego, który przebiega przez wąski kanał kostno-więzadłowy w nadgarstku. W wyniku stanu zapalnego, przeciążenia lub zmian zwyrodnieniowych dochodzi do zwiększenia ciśnienia w obrębie kanału nadgarstka, co prowadzi do kompresji nerwu.
Objawy schorzenia mogą pojawiać się stopniowo i obejmują:
- drętwienie palców (szczególnie kciuka, palca wskazującego i środkowego),
- ból nadgarstka promieniujący do przedramienia,
- osłabienie siły chwytu,
- uczucie mrowienia, szczególnie w nocy.
Kiedy rozpocząć leczenie zespołu cieśni nadgarstka?
Wczesna diagnoza i leczenie zespołu cieśni nadgarstka https://wilmed.pl/leczenie-zespolu-ciesni-nadgarstka/ zwiększają szanse na całkowite wyleczenie bez konieczności interwencji chirurgicznej. Nawet jeśli objawy są łagodne, nie należy ich bagatelizować. Progresja schorzenia może prowadzić do trwałych uszkodzeń nerwu i ograniczenia sprawności dłoni.
Do lekarza specjalisty – ortopedy lub neurologa – warto udać się już przy pierwszych objawach, szczególnie jeśli utrzymują się one przez kilka tygodni lub nasilają się w nocy.
Diagnostyka – jak rozpoznać zespół cieśni nadgarstka?
Diagnoza opiera się na wywiadzie, badaniu fizykalnym i testach neurologicznych. Najczęściej stosowane metody to:
- test Tinela (opukiwanie nadgarstka),
- test Phalena (zgięcie dłoni i ocena nasilenia objawów),
- elektromiografia (EMG) i przewodnictwo nerwowe (ENG) – badania oceniające funkcję nerwu pośrodkowego.
Precyzyjna diagnoza pozwala na dobór odpowiedniej metody leczenia i ocenę stopnia zaawansowania zmian.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka – metody zachowawcze
W przypadku wczesnych stadiów schorzenia możliwe jest leczenie zachowawcze, które obejmuje:
Unieruchomienie nadgarstka
Stosowanie ortez nocnych pozwala zmniejszyć ucisk na nerw i zapobiec niekorzystnym pozycjom dłoni podczas snu. Stabilizacja nadgarstka może również przynieść ulgę w ciągu dnia.
Farmakoterapia
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka może obejmować leki przeciwzapalne (NLPZ), witaminy z grupy B wspomagające regenerację nerwów oraz w niektórych przypadkach iniekcje sterydowe do kanału nadgarstka, zmniejszające stan zapalny.
Fizjoterapia
Rehabilitacja odgrywa istotną rolę w leczeniu zespołu cieśni nadgarstka. Skuteczne są:
- zabiegi fizykalne (ultradźwięki, laseroterapia, krioterapia),
- ćwiczenia mobilizujące nerw pośrodkowy,
- terapia manualna i masaże.
Fizjoterapia poprawia krążenie, zmniejsza obrzęk i działa przeciwbólowo, wspierając naturalne procesy gojenia.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka metodą operacyjną
Gdy leczenie zachowawcze okazuje się nieskuteczne, a objawy nasilają się, konieczna może być operacja. Zabieg chirurgiczny polega na przecięciu troczka zginaczy, czyli więzadła poprzecznego nadgarstka, co zmniejsza ucisk na nerw pośrodkowy.
Rodzaje zabiegów chirurgicznych:
- klasyczna operacja otwarta – polega na nacięciu skóry nadgarstka i rozcięciu troczka,
- zabieg endoskopowy – mniej inwazyjna metoda z krótszym okresem rekonwalescencji.
Decyzję o wyborze metody podejmuje lekarz na podstawie obrazu klinicznego i preferencji pacjenta. Leczenie zespołu cieśni nadgarstka chirurgicznie ma wysoką skuteczność, a poprawa następuje zwykle już w ciągu kilku dni po zabiegu.
Powrót do sprawności po leczeniu
Rekonwalescencja po operacji trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. W tym czasie kluczowa jest rehabilitacja, mająca na celu:
- odzyskanie pełnego zakresu ruchu nadgarstka,
- przywrócenie siły mięśniowej,
- zmniejszenie blizny i poprawę funkcjonalności dłoni.
Zalecane jest stopniowe zwiększanie obciążeń oraz unikanie czynności, które mogłyby prowadzić do nawrotu dolegliwości. Regularne kontrole lekarskie pomagają monitorować proces gojenia.
Profilaktyka – jak zapobiegać zespołowi cieśni nadgarstka?
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka jest skuteczne, ale jeszcze lepszym rozwiązaniem jest zapobieganie jego występowaniu. Do działań profilaktycznych należą:
- ergonomiczne stanowisko pracy,
- regularne przerwy w trakcie pracy z komputerem,
- unikanie długotrwałego zginania nadgarstków,
- ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie przedramienia,
- utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.
Świadomość zagrożenia oraz szybkie reagowanie na pierwsze objawy mogą uchronić przed długotrwałym leczeniem i powikłaniami.
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka powinno być dostosowane do stopnia zaawansowania objawów i przyczyn ich występowania. Im szybciej zostanie wdrożone odpowiednie postępowanie, tym większa szansa na powrót do pełnej sprawności bez interwencji chirurgicznej. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie, stosowanie odpowiednich metod fizjoterapeutycznych oraz – w razie potrzeby – skuteczna operacja.
Zespół cieśni nadgarstka to schorzenie, które można skutecznie leczyć i którym można zapobiegać. Dbając o ergonomię pracy i regularną profilaktykę, można znacząco zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia.
